Người Việt Trong
Sự Thăng Tiến
Của Cộng Đồng Mỹ
Gốc Á ở Hoa Kỳ
Thanh Trúc
nghe
'Audio' bài viết
Báo cáo của Pew
Research Center, trung tâm nghiên cứu độc lập và
có uy tín ở Hoa Kỳ với số liệu được cập nhật hồi
tháng Tư 2013, cho thấy người Mỹ gốc Việt là
cộng đồng lớn thứ tư trong sáu nhóm cư dân gốc Á
ở Mỹ.
Lớn thứ tư trong
sáu nhóm cư dân gốc Á ở Mỹ
Với 1.737.433
tính đến lúc này, người Mỹ gốc Việt chiếm 10%
tổng dân số Mỹ gốc Á Châu, trong đó nhiều nhất
là người Hoa với 23,2%, thứ nhì là Philippines
19,7%, thứ ba là Ấn Độ 18,4% , thứ tư là Việt
Nam 10% như vừa nói.
Ông Thế Anh,
chuyên gia phổ biến dữ liệu của CENSUS Văn Phòng
Kiểm Tra Dân Số Hoa Kỳ, xác nhận: “Theo
nghiên cứu của chúng tôi bên Bộ Thống Kê Dân Số
thì điều đó là đúng. Theo thống kê dân số từ
2010 ở Hoa kỳ, tổng số người Việt Nam hiện tại
là 1.737.433 người, xếp hàng thứ tư trong các
chủng tộc người Á Đông”.
Thống kê của
Trung Tâm Nghiên Cứu Pew cũng cho thấy người Mỹ
gốc Ấn Độ dẫn đầu dân số Hoa Kỳ gốc Á trong hai
lãnh vực lợi tức và giáo dục, trong lúc người Mỹ
gốc Việt có thể hơn người Mỹ gốc Đại Hàn về mặt
lợi tức nhưng đứng cuối bảng về mặt giáo dục.
Về mặt thu nhập
hay lợi tức, trong khi người Mỹ gốc Ấn Độ có lợi
tức trung bình 88.000 Mỹ kim một năm, 70% có
trình độ đại học, người Mỹ gốc Hoa có lợi tức
trung bình 65.000/năm, 51% có trình độ đại học,
người Mỹ gốc Việt có lợi tức trung bình 53.400
mỹ kim/năm, chỉ 26% có trình độ đại học, người
Mỹ gốc Đại Hàn có lợi tức trung bình 50.000 Mỹ
kim / năm nhưng trình độ học vấn 53%, cao hơn số
người Mỹ gốc Việt có bằng cấp đại học. Vẫn lời
giải thích của chuyên gia Thế Anh thuộc CENSUS
Bureau Văn Phòng Kiểm Tra Dân Số, số liệu này ít
nhiều có sự xê xích: “Thống kê của CENSUS cho
thấy hiện tại lợi tức trung bình của một gia
đình Việt Nam là 55.339USD, sấp sỉ con số của
bên Pew Reserch Center. Thứ hai là vấn đề giáo
dục, hiện tại thống kê dân số cho thấy số người
Việt có bằng đại học là 23.6%, trong lúc số
người được bằng cử nhân là 19%, và số người nhận
được bằng trên cử nhân là 7.2%. Mà nên nhớ rằng
23% là cho tổng số những người từ 25 tuổi trở
lên. Từ 25 tuổi trở lên thì trong tổng số đó có
23.6% là có bằng đại học”.
Còn theo giáo sư
Nông Duy Trường, đang dạy Việt ngữ tại Viện đại
học Houston, Texas: “Tiếng Anh của người Việt
Nam mình so với các sắc dân khác là
bị giới hạn, thành ra việc học đại học cũng khó.
Lý do thứ hai có lẽ là vì do đời sống thành ra
nhiều khi thấy việc đi học đại học cũng là cái
việc đầu tư khá là lớn. Ngay cả người Mỹ và
chính phủ Hoa Kỳ cũng thấy đó là việc đầu tư quá
lớn, sinh viên ra trường rồi không có việc làm
rồi mang nợ vân vân và vân vân. Thành ra, tôi
nghĩ cái óc thực tiễn của người Việt thì họ nghĩ
làm nghề gì cũng được miễn có tiền.
Nếu xét về lợi tức thì lợi tức của người Mỹ
gốc Việt cũng tương đối là cao mà không cần phải
có bằng đại học. Thành ra nỗ lực của người Việt
mình là đi làm có tiền trước đã, mấy chuyện kia
tính sau. Đó là những điểm mà tại sao người Mỹ
gốc Việt có tỷ lệ đi học đại học thấp
so với các sắc dân khác”.
Trong lãnh vực
kinh tế xã hội, về mặt giàu nghèo cũng có sự
chênh lệch giữa các cư dân gốc Á ở Hoa Kỳ. Nhìn
chung cộng đồng Mỹ gốc Hoa, Mỹ gốc Đại Hàn và Mỹ
gốc Việt có nhiều người nghèo hơn so với cộng
đồng Mỹ gốc Ấn, Mỹ gốc Nhật và Mỹ gốc
Philippines.
Từ năm 2010 cho
đến phúc trình mới cập nhật hồi tháng Tư năm
2013, nói về mức độ giàu nghèo trong xã hội thì
số liệu trên Trung Tâm Nghiên Cứu Pew cho thấy
con số người cao niên Mỹ gốc Việt được liệt vào
danh sách nghèo ngang bằng con số người lớn tuổi
Đại Hàn cùng hoàn cảnh, nghĩa là nghèo hơn người
cao niên gốc Hoa, gốc Ấn Độ, gốc Nhật Bản và gốc
Philippines ở Hoa Kỳ. Chuyên gia phổ biến dữ
liệu Thế Anh: “Nói chung cũng rất chính xác,
gần giống như thống kê của Dân Số đã trình bày.
Năm 2012 nếu chúng ta so sánh với các cộng đồng
bạn thì con số đó gần như là chính xác”.
Tiến sĩ Nguyễn
Đình Thắng, giám đốc điều hành BPSOS, tổ chức đã
và đang trợ giúp pháp lý cho rất nhiều người
Việt những ngày đầu đến Hoa Kỳ định cư, giải
thích: “Số người nghèo cao niên Việt Nam cao
hơn các sắc dân khác thì về tỷ lệ tại vì phần
lớn người Việt sang Hoa Kỳ theo chương trình tị
nạn, đặc biệt các bác HO khi đặt chân đến Hoa Kỳ
trong chương trình dành cho những cựu tù nhân
chính trị, lúc đó các bác đã là cao niên rồi
thành thử ra không có cơ hội để học lại để đi
làm, thành ra rất nhiều người Việt ở tuổi cao
niên hiện nay có thu nhập thấp so với những
người cùng lứa tuổi đó thuộc các sắc dân Á Châu
khác”.
Người Việt tại
Hoa Kỳ
Tuy nhiên, điểm
đáng lưu ý mà Pew Research Center đưa ra, người
Việt được coi là vượt trội trong sự cố gắng hội
nhập và trở thành công dân Hiệp Chủng Quốc.
Thống kê cho thấy chỉ 1/3, tức 33% di dân Nhật
Bản là muốn trở thành công dân Mỹ, trong lúc có
tới 3/4, tức 76% di dân Việt coi chuyện trở
thành công dân Hoa Kỳ là ưu tiên. Chuyên gia Thế
Anh thuộc Văn Phòng Kiểm Tra Dân Số cho biết hầu
hết người Việt có xu hướng vào quốc tịch Hoa Kỳ:
“Thống
kê cho thấy trong 1,7 triệu người Việt Nam ở Hoa
Kỳ thì đã đến gần 1,2 triệu sinh ra ở Việt Nam,
trong số đó thì đến 882.340 đã trở thành công
dân Hoa Kỳ”.
Tiến sĩ Nguyễn
Đình Thắng bổ túc: “Theo thống kê thì người
Việt Nam có tỷ lệ nhập tịch cao nhất trong tất
cả các sắc dân Hoa Kỳ gốc Á Châu.
Một trong
những lý do là tại vì người Việt Nam là những
người đi tị nạn, do đó cần một chỗ trụ và một
thế đứng trong quốc gia mới, trong khi những sắc
dân Á Châu khác ở tại Hoa Kỳ vẫn còn quốc gia
gốc của họ, do đó họ không có nhu cầu như người
Việt là nhập tịch Hoa Kỳ càng sớm càng tốt”.
Trong quá trình
nghiên cứu và tìm hiểu, có thể nói ba yếu tố
chính yếu và tích cực của cộng đồng Mỹ gốc Việt
ở Hoa Kỳ được Pew Research Center công bố từ năm
2012 đến giờ vẫn là:
* Thứ nhất, nếu
đem so sánh với các cộng đồng Mỹ gốc Á khác, đa
số người Mỹ gốc Việt khi được hỏi đều khẳng định
điều kiện sống ở Hoa Kỳ tốt hơn ở đất nước của
mình. Mặt khác, hơn 94% người Mỹ gốc Việt cho
rằng đất nước Hoa Kỳ cho họ nhiều cơ hội để
thăng tiến so với xã hội Việt Nam. Bên cạnh đó,
86% đến 87% người Mỹ gốc Việt nhận định Mỹ là
nơi có tự do tôn giáo cũng như có những chương
trình hỗ trợ người nghèo tốt đẹp nhất. Đến 84%
người Mỹ gốc Việt còn khẳng định ở nước Mỹ giáo
dục và chăm lo học vấn cho con cái thuận lợi hơn
rất nhiều. Theo bà Nguyễn Phúc Anh Lan, thành
viên VEF Quĩ Giáo Dục Việt Nam do chính phủ Mỹ
thành lập, cả quyết: “Chắc
chắn rồi, xã hội dân sự ở Hoa Kỳ cơ bản là người
ta rất tôn trọng nhân quyền, qúy mến trẻ con,
cho nên những chương trình hỗ trợ trẻ em,
những chương trình giúp đỡ các bà mẹ có cháu nhỏ
vân vân… phải nói là tuyệt vời, đặc biệt chú
trọng vấn đề nuôi nấng con cái. Cho nên chúng
tôi nghĩ là những nhận xét đó hoàn toàn đúng. Dĩ
nhiên nếu so sánh với Việt Nam thì đương nhiên
người ta đã biết cái xã hội nào tốt hơn”.
* Thứ hai, trong
số các cộng đồng Mỹ gốc Á ở Hoa Kỳ, người Mỹ gốc
Việt rất chú trọng đến tương lai của con cái. Có
lẽ theo truyền thống hiếu học cùng và nếp nghĩ “Con
hơn cha nhà có phúc”, 48% cha mẹ Mỹ gốc Việt
bày tỏ ý muốn là con cái khi trưởng thành, nghĩa
là khi bằng tuổi cha mẹ hiện tại, thì mức sống
của chúng khi đó phải khá nhiều so với cha mẹ.
* Thứ ba, người
Mỹ gốc Việt dẫn đầu các cộng đồng Mỹ gốc Á ở Hoa
Kỳ về đức tính cần cù, chăm chỉ. Cứ trong 10
người thì hết 8, tức khoảng 83% người Mỹ gốc
Việt, quan niệm thành công chỉ đến nếu chịu khó
làm lụng cật lực. Số người Mỹ gốc Việt không tin
vào những qui tắc vừa nói chỉ là 15% mà thôi.
Trong tư cách một
trưởng Hướng Đạo thường xuyên tham dự những buổi
trại huấn luyện kỹ năng lãnh đạo cho giới trẻ Mỹ
gốc Việt tại Hoa Kỳ, bà Nguyễn Phúc Anh Lan cho
rằng nếu chỉ cần cù và nhẫn nại thì vẫn chưa đủ:
“Tuy nhiên để đạt sự thành công thì đó không
phải là yếu tố duy nhất. Trong các trại phát
triển kỹ năng lãnh đạo thanh niên, chúng tôi
luôn luôn khuyến khích các em cố gắng hết sức
trong phạm vi khả năng của mình, đồng thời phải
tìm phương thức làm việc một cách hữu hiệu hơn.
Nếu cố gắng hết sức nhưng mà phương pháp hoàn
toàn không hữu hiệu thì mình không thể thành
công như ý muốn. Chúng ta phải có những phương
thức hữu hiệu và phải học hỏi không ngừng”.
Về mặt chính trị,
Pew Research Center xếp hạng người Mỹ gốc Việt
thấp nhất trên bảng danh sách các sắc dân gốc Á
tham gia vào các đảng phái chính trị cũng như
tham gia đầu phiếu: “Một trong những lý do là
người Việt Nam đến Hoa Kỳ còn tương đối mới mẻ,
nhưng phần lớn các sắc dân Á Châu tại Hoa Kỳ đều
đã có mặt trước người Việt ở Hoa Kỳ nhiều thế hệ,
thành ra họ hội nhập nhiều hơn và sâu hơn về vấn
đề chính trị. Lý do thứ hai mà người Việt ít
tham gia các tổ chức đảng phái là tại vì họ xuất
thân từ một quốc gia, một xã hội mà đảng phái
mang ý nghĩa không tốt thành ra họ tránh né
không muốn tham gia vào đảng phái ở đất nước Hoa
Kỳ. Đó là tâm lý mang theo dù rằng xã hội Hoa Kỳ
hoàn toàn khác với Việt Nam”. Trong lúc giám
đốc điều hành BPSOS, tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng,
nhận xét như vậy, chuyên gia Thế Anh của Văn
Phòng Thống Kê Dân Số đưa ra một nhận định khác:
“Cái này thì Bộ Thống Kê Dân Số không có con
số rõ ràng, nhưng theo tôi biết thì con số người
Việt có thể đăng ký bầu cử cao nhưng mà số người
thực sự đi bầu cử không cao bằng. Theo kinh
nghiệm làm việc với các tổ chức cộng đồng người
Á Đông thì người Việt Nam đi đăng ký bầu cử rất
là nhiều, có tinh thần cao, nhưng có một số
chuyên gia nhận định rằng chính thức đi bầu cử
trong ngày bầu cử thì con số không được cao lắm”.
Thống
kê của
Pew Reseach Center cho thấy trong số trên một
triệu 700 ngàn người Mỹ gốc Việt, 43% theo
đạo Phật, 36% theo Công Giáo, 6% theo đạo Tin Lành.
Và trong khi
những sắc dân khác, người Mỹ gốc Nhật chẳng hạn,
cho rằng giá trị tinh thần và đạo đức ở Hoa Kỳ
không khác mấy so với những giá trị thường hằng
trong xã hội Nhật, thì 67% người Mỹ gốc Việt cho
hay họ nhận thức được và yêu mến những giá trị
tinh thần và sự làm việc chuyên cần trong xã hội
Hiệp Chủng Quốc.
Không như người
Ấn Độ hay người Philippine và cả người Nhật tự
nhận mình có thực lực tài chánh ở Mỹ, người Mỹ
gốc Việt thường không tự hào với người bản xứ
rằng họ là người giàu có. Người Mỹ gốc Việt chăm
chỉ, thích duy trì và đề cao giá trị gia đình,
phụng dưỡng cha mẹ, trau dồi tiếng mẹ đẻ và
những truyền thống văn hóa của dân tộc. Bên cạnh
đó, theo Pew Research Center, người Mỹ gốc Việt
đã đóng góp tích cực vào nền kinh tế bản xứ.
Chuyên gia Thế Anh phân tích: “Chúng ta cũng
nên để ý rằng tổng số các doanh nghiệp của Việt
Nam rất cao nhưng vì mình phần nhiều nằm trong
tiểu thương và ngành phục cho nên theo thống kê
kinh tế năm 2002 chẳng hạn thì tổng số doanh thu
của ngừơi Việt Nam đưa vào nền kinh tế Hoa Kỳ là
16 tỷ đô la. Trong lúc đó, so với cộng đồng Ấn
Độ và cộng đồng Nhật Bản, tuy rằng mình có nhiều
doanh nghiệp hơn nhưng mà tổng số doanh thu mình
là generate ít hơn là vì buôn bán nhỏ lẻ nhiều
hơn. Nhưng nếu chúng ta nói về con số các doanh
nghiệp thì có thể chiều hướng của người Việt Nam
có tổng số doanh nghiệp rất là cao”.
Sau hết, người Mỹ
gốc Việt ở Hoa Kỳ bao giờ cũng nghĩ tới chuyện
an cư lập
nghiệp, một mái nhà riêng là mơ ước phải thực
hiện cho bằng được nơi nhiều người từ lúc chân
ướt chân ráo đến đất này. Với tỷ lệ 49% tìm cách
sở hữu và thanh toán hết tiền trả góp một
căn nhà là số liệu cao nhất so với các sắc dân
gốc Á khác ở Mỹ.
Thanh Trúc RFA
* Chân thành cảm ơn bạn đọc Lê Minh Duyên
đã gởi bài viết và phần âm thanh trên đến trang
nhà PGĐC!
|