|
Những Điều Cần
Biết Về Tiền Tiểu Đường
Việt Hà
 Nghe
phần âm thanh
Khi căn bệnh tiểu
đường ngày càng trở nên phổ biến và được coi là
một nguy cơ lớn cho sức khỏe cộng đồng trên toàn
thế giới, các nhà khoa học và bác sĩ giờ đây
đang chú ý nhiều hơn đến một tình trạng gọi là
“tiền tiểu đường” để tìm cách ngăn chặn tình
trạng này biến chuyển thành tiểu đường.
Tiền tiểu đường là gì?
Một báo cáo mới
được công bố gần đây của Cơ quan phòng chống và
kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho thấy hiện
có đến 29 triệu người Mỹ bị tiểu đường, tức là
cao hơn so với con số 26 triệu người vào năm
2010. Nhưng điều đáng chú ý là có đến tới 86
triệu người lớn Mỹ bị tiền tiểu đường, tức là có
lượng đường trong máu hơi cao hơn mức bình
thường nhưng chưa cao đến mức được xác định là
bị tiểu đường. Theo CDC, nếu những người này
không có những thay đổi đáng kể trong chế độ ăn
và vận động thể chất hàng ngày để giảm cân, thì
sẽ có khoảng 15 đến 30% trong số họ sẽ bị tiểu
đường type 2 trong vòng 5 năm nữa.
Để xác định một
người có bị tiền tiểu đường hay không, các bác
sĩ thường làm các xét nghiệm về lượng glucose (tức
đường) trong máu. Có ba loại xét nghiệm chính
thường được các bác sĩ sử dụng nếu nghi một
người bị tiền tiểu đường. Đó là thử glucose vào
lúc đói (hay còn gọi là fasting glucose), thử
mức độ dung nạp glucose (glucose tolerance
test), và thử hemoglobin A1C. Ngoài ra một số
bác sĩ tại Mỹ còn có thể làm một xét nghiệm khác
là xét nghiệm insulin khi đói.
Ở xét nghiệm
glucose khi đói, mức glucose ở người bị tiền
tiểu đường là từ 100 đến 125 mg trên một
deciliter máu. Mức này của người bị tiểu đường
là 126. Ở xét nghiệm mức độ dung nạp glucose,
khi glucose trong máu lên đến mức từ 140 đến 199
mg/ dl máu thì bị coi là tiền tiểu đường. Còn
trong xét nghiệm A1C, mức glucose từ 5.7 trở lên
được coi là bị tiền tiểu đường. Riêng với
thử insulin khi đói, nếu con số đo được từ 5 trở
lên, bác sĩ có thể xác định người bệnh có nguy
cơ tiền tiểu đường.
Vậy triệu chứng
của tiền tiểu đường là gì? Thường thì người bị
tiền tiểu đường không có những triệu chứng rõ
rệt. Điều này giải thích tại sao trong báo cáo
mới của CDC, cứ 4 người Mỹ thì có 1 người không
biết mình đang bị tiểu đường. Bác sĩ Edward
Greg, Phụ trách văn phòng dịch tễ học và thống
kê thuộc CDC cho biết: “…Trước hết tiểu đường
vào những năm đầu thường không có triệu chứng rõ
rệt, và lượng glucose cứ tiếp tục tăng cao mà
người bệnh không thấy triệu chứng gì. Đó là điều
khá phổ biến cho nhiều người khi họ không biết
mình bị tiểu đường. Tuy nhiên trước khi bị tiểu
đường, người ta bị tiền tiểu đường. Đó là tình
trạng sức khỏe mà không có triệu chứng”.
Tuy nhiên, ở một
số người, các triệu chứng nghi bị tiền tiểu
đường có thể xuất hiện. Bà Coreen Reinhart,
chuyên gia dinh dưỡng tại Mỹ cho biết: “Có
một số dấu hiệu của tiền tiểu đường mà bạn có
thể nhận thấy là bạn cảm thấy khó mất cân. Bạn
vẫn sinh hoạt bình thường mà lại lên cân. Bạn có
thể thấy thèm đường hơn. Bạn mệt hơn và cảm thấy
ít năng lượng hơn. Có thể là bạn bị tăng vòng
bụng một chút. Đó là những dấu hiệu của tiền
tiểu đường”.
Giải thích về
nguyên nhân người bệnh có những triệu chứng này,
bà Reinhart cho biết: “Nguyên nhân bạn bị
tăng cân dễ dàng hơn và thèm ăn đường và mệt mỏi
là vì phần tiếp nhận insulin của tuyến tụy đang
bị tê liệt và nó làm cho bạn không hấp thụ được
dinh dưỡng đúng mức. Nhiều người nghĩ về insulin
đơn giản như là nó giúp đưa glucose vào tế bào.
Nhưng thực ra insulin có nhiệm vụ đưa tất cả các
dinh dưỡng vào tế bào. Nếu bạn tưởng tượng là
phần tiếp nhận insulin này bị tê liệt, bạn không
thể hấp thụ nhiều dưỡng chất và nó làm bạn mệt
mỏi và bạn thèm đường.”
Những người được
xác định nằm trong nhóm có nguy cơ bị tiền tiểu
đường bao gồm những người có huyết áp cao, bị
quá cân, và những người có người thân cùng huyết
thống bị tiểu đường.
Có thể ngăn tiền tiểu đường thành tiểu đường?
Những người bị
tiền tiểu đường có nguy cơ rất cao chuyển thành
tiểu đường sau này. Thời gian tình trạng tiền
tiểu đường chuyển sang tiểu đường phụ thuộc từng
người. Có người chỉ mất một năm, những cũng có
người mất khoảng 10 hay 15 năm sau đó.
Theo bác sĩ
Edward Greg, người bị tiền tiểu đường hoàn toàn
có thể chuyển từ tình trạng tiền tiểu đường sang
bình thường và đây là điều nên làm trước khi bị
tiểu đường: “Người ta hoàn toàn có thể chuyển
được từ tình trạng tiền tiểu đường sang bình
thường. Điều này hoàn toàn có thể xảy ra và họ
nên coi đây là mục tiêu phải đạt được. Người ta
thậm chí có thể chuyển từ tiểu đường sang bình
thường dù không phải là phổ biến và khó khăn hơn
vì tiểu đường khó chuyển sang tiền tiểu đường và
tình trạng bình thường hơn”.
Thường các bác sĩ
khuyên những người bị tiền tiểu đường nên thay
đổi chế độ ăn và năng vận động thể chất. Nhưng
cụ thể người bị tiền tiểu đường nên ăn gì và hạn
chế ăn gì? Chuyên gia dinh dưỡng Coreen Reinhart
nói: “Những người này cần ăn ít tinh bột hơn
trước rất nhiều. Bạn không thể đưa lượng đường
trong máu xuống nếu bạn cứ tiếp tục ăn cùng một
lượng tinh bột như bạn đã ăn trước kia. Bạn nên
ăn protein, nhiều rau xanh, và chất béo tốt
trong chế độ ăn của mình”.
Tinh bột thường
có trong các thực phẩm như cơm, mì ống, bánh mì,
khoai, và các loại bánh ngọt. Chuyên gia dinh
dưỡng Vandana Sheth, phát ngôn viên của Viện
dinh dưỡng và ăn uống Hoa Kỳ đưa ra một cách đơn
giản để xác định một bữa ăn khỏe mạnh mà mọi
người có thể tham khảo: “…Một công cụ đơn
giản khác là sử dụng công cụ đĩa ăn của tôi của
bản hướng dẫn ăn uống. đó là cách dễ dàng để
theo dõi đồ mình ăn vào. Hãy nhìn vào đĩa thức
ăn của mình, nửa đĩa là đồ ăn nhiều màu sắc với
rau, ¼ đĩa là protein như thịt nạc, cá, đậu phụ,
đỗ, ¼ đĩa là đồ ăn whole grain như gạo nâu,
quinoa, pasta, nếu bạn ăn theo cách này thì bạn
vẫn hấp thụ đủ chất vào người và thưởng thức
chúng”.
Ngoài ra, những
người bị tiền tiểu đường cũng có thể uống bổ
xung một số loại khoáng chất và vitamin giúp duy
trì lượng glucose tốt trong máu. Các loại
vitamin tốt cho người bị tiền tiểu đường là
vitamin D và các loại vitamin B. Một loại khoáng
chất cũng có thể được sử dụng với người bị tiền
tiểu đường là chromium picolinate. Nói về tác
dụng của những loại vitamin và khoáng chất này,
chuyên gia dinh dưỡng Coreen Reinhart cho biết:
“Tôi cho bệnh nhân của tôi uống thuốc bổ sung
có chứa chromium picolinate và một số vitamin có
lợi cho lượng đường trong máu và giúp cho cơ thể
hồi phục. Điều bạn cần để tránh bị tiểu đường là
để tuyến tụy được hồi phục. Bạn giúp cho tuyến
này hồi phục bằng cách ăn ít tinh bột, uống một
số vitamin và khoáng chất để hỗ trợ tuyến tụy”.
Chromium
picolinate cũng có nhiều trong các thực phẩm như
bột mì chưa tinh chế, yến mạch, broccoli, nước
cam, nước nho và đậu đũa. Khoáng chất này đóng
vai trò quan trọng trong việc giúp insulin đưa
glucose đến các tế bào của cơ thể để làm năng
lượng. Theo ước tính của trường đại học
Maryland, khoảng 90% người Mỹ có lượng chromium
thấp và điều này làm tăng nguy cơ bị tiền tiểu
đường và tiểu đường sau này.
Ngoài ra, đối với
những người không thể đến bác sĩ, chuyên gia
dinh dưỡng Coreen Reinhart khuyên họ có thể làm
xét nghiệm glucose trong máu tại nhà để biết
mình có bị tiền tiểu đường hay không.
Họ có thể mua thiết bị đo glucose cầm tay bán ở
các hiệu thuốc và xét nghiệm máu trong 5 ngày,
vào trước và sau ăn. Nếu xét nghiệm trước ăn cho
kết quả mức glucose trên 95 thì có nghĩa là bạn
có thể bị tiền tiểu đường. Mức xét nghiệm sau ăn
từ 50 đến 60 phút nên được duy trì từ 75 đến
110. Nếu cao hơn mức này có nghĩa là bạn có thể
bị tình trạng tiền tiểu đường.
Mặc dù sự phát
triển của khoa học ngày nay đã giúp cho những
người bị tiểu đường có thêm nhiều loại thuốc mới
và sống lâu hơn, giảm nguy cơ bị các biến chứng,
nhưng theo các bác sĩ điều tốt nhất mà mọi người
nên làm là nên tránh bị tiểu đường bằng cách
kiểm tra tình trạng tiền tiểu đường của mình.
Khi tình trạng tiền tiểu đường được kiểm soát,
khả năng đảo ngược hoặc làm chậm lại tiến triển
của bệnh tiểu đường được đánh giá là rất cao.
Việt Hà RFA
Nghe
phần âm thanh
* Chân thành
cảm ơn bạn đọc Hương Nguyễn
đã gởi bài viết
và phần âm thanh trên đến trang nhà PGĐC!
| 
