MÙA XUÂN NHỚ THẦY
TUỆ SỸ
Tâm Thường Định
Thầy là một bậc chân tu, một cao tăng thạc đức.
Thầy dày công đóng góp sâu rộng cho Phật Giáo
và văn học Việt Nam cũng như trên thế giới
Qua những công trình khảo cứu, văn thơ, dịch
thuật,
Giảng giải Kinh, Luật, Luận, tư tưởng triết học
Đông Tây
Thầy là thạch trụ, tòng lâm của Phật giáo Việt
Nam
Nhưng đối với Thầy thì Có Không hay
"Đến đi vó ngựa mơ hồ
Dấu rêu còn đọng bên bờ mi xanh"
hay chỉ là "Hương tan trên dấu lặng
Giai điệu tròn lung linh"
Thầy mãi là: Bạch hạc vỗ cánh vô thanh
Qua sông không nhiễm tinh anh phách người.
BÀI THƠ CƯ TRẦN
LẠC ĐẠO
của Tổ Trúc Lâm
Yên Tử Việt Nam
(1258 – 1308)
Tâm Thường Định
Sáng nay, một
ngày rất lạnh nhưng đẹp trời. Có nắng vàng chim
hót vang ca. Trời lạnh nhưng không lạnh như ở
Miền Trung và Đông Bắc Hoa Kỳ hiện nay. Nghĩ mà
thương và đồng cảm với đồng loại. Vừa nộp xong
điểm học nhiệm kỳ qua, nhận được một email của
Ni Sư Thuần Tuệ:
"Hi anh Tâm
Thường Định,
Khi nào tiện anh
dịch dùm bài thơ của Sơ Tổ Trúc Lâm :
Ở đời vui đạo hãy
tùy duyên,
Đói đến thì ăn,
mệt ngủ liền.
Trong nhà có báu
thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm
chớ hỏi thiền.
Đây cũng là một
trong những nét tiêu biểu của Thiền phái Trúc
Lâm Yên Tử Việt Nam.
Cám ơn anh nhiều.
Thuần Tuệ"
Là một bài thơ
nổi tiếng của Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam thì
mình làm sao dám mà dịch, nhưng nghĩ đến thế hệ
kế thừa không biết đọc tiếng Việt và tấm lòng
thương yêu nâng đỡ của Ni sư, nên mạo muội tạm
dịch ra tiếng Anh để hiểu nghĩa của Tổ vậy. Bài
thơ CƯ TRẦN LẠC ĐẠO như sau:
Cư trần lạc đạo
thả tùy duyên.
Cơ tắc xan hề,
khốn tắc miên.
Gia trung hữu bảo
hưu tầm mịch;
Đối cảnh vô tâm
mạc vấn Thiền.
Theo bản dịch của
ông cụ Võ Đình (Mai) và Công-Huyền Tôn-Nữ
Nha-Trang thì được dịch:
Ở ĐỜI VUI ĐẠO
Ở đời vui đạo tuỳ
duyên
Đói ăn mệt ngủ,
tự nhiên dễ dàng
Ngọc châu nhà có
sẵn sàng
Đâu cần tìm kiếm
ngoài đường luống công
Đối người đối vật
dung thong
Tâm không vướng
mắc là tông chỉ Thiền.
Rồi bằng tiếng
Anh là:
TO LIVE IN THIS
WORLD
In this world of
dust
is enjoyment of
the Way attained
by following the
natural path
To eat when
hungry, to sleep when weary
When at home are
such treasures readily available
there is no need
to hunt afar for them
Treating all and
everything with a free heart
Is the essence of
Zen.
(Một Cành Mai,
pg. 78)
Còn bản dịch của
cư sỹ Nguyên Giác Phan Tấn Hải là:
Living amid dust
and enjoying the way,
you should let
all things take their course.
When hungry, just
eat; when tired, just sleep.
The treasure is
in your house; don’t search any more.
Face the scenes,
and have no thoughts;
then you don’t
need to ask for Zen.
Rồi Ni Sư Thuần
Tuệ bảo rằng có một bài dịch nữa, sát theo bản
gốc Hán:
To enjoy the Way
in worldly life, just live in harmony with what
comes,
Eating when
hungry, sleeping when weary.
There is treasure
in our house, no need to search for it,
Dealing with all
matters with no-mind mind, no need to ask about
Zen.
Và nhờ "tổng hợp
từ những bài dịch thành một bài sát bản dịch của
Ôn Trúc Lâm". Vì thế, nên mới y giáo phụng hành.
Xin mạn phép được dịch như sau:
In this earthly
world, enjoy life as its natural way
When you are
hungry, just eat; when you are weary, just
sleep.
As in our house,
or within us, there is already treasure
When facing
countless scenes, no mind is the essence of
Thiền (Zen).
Nhưng sau đó cũng
chưa vừa ý lắm, nên đổi lại là
THE PEACEFUL PATH
IN THIS LIFE
In this earthly
world, enjoy life as its natural way
When you are
hungry, just eat; when you are weary, just
sleep.
As in our house
and in us,
there is no need
to search for the treasure already within.
When facing
countless situations, no mind is the essence of
Thiền (Zen).
Và phần tiếng
Việt, được dịch sau đây:
Sống đời vui đạo
hãy tùy duyên
Khi đói thì ăn,
mệt ngủ liền
Trong ta, nhà ở
bao của quý
Muôn sự vô tâm,
tông chỉ Thiền.
Tâm Thường Định
Tham
khảo:
1. Một
Cành Mai - Võ Đình và Công-Huyền Tôn-Nữ
Nha-Trang, NXB An-Tiêm, 2005.
2. Cư
Trần Lạc Đạo (nguyên văn) - Thiền Sư Thích Nhất
Hạnh - http://langmai.org/tang-kinh-cac/vien-sach/giang-kinh/trai-tim-cua-truc-lam-dai-si/cu-tran-lac-dao-phan-nguyen-van?set_language=vi
3. Bình
Giảng Bài Thơ Phú của Đức Vua TRẦN NHÂN TÔNG -
Hoà Thượng Thích Quảng Liên; http://www.tinhhanhbotat.org/vanhoc/tin5_cutranlacdao.htm
4. Trần
Nhân Tông Đức Vua Sáng Tổ Một Dòng Thiền, Nguyên
Giác,
http://thuvienhoasen.org/D_1-2_2-134_4-12424_5-50_6-1_17-39_14-1_15-1/
|